ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π½ΠΎΡΠΈΡΡ
Π‘ΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ
Π§ΡΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ?
Π‘ΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ, Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅ΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π½Π°ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ Ρ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·. ΠΠ»Π°Π²Π½Π°Ρ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ Π»ΠΈΠ½Π· Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π² Π³Π»Π°Π·Ρ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ Π½Π° ΡΠΊΠ»Π΅ΡΡ, Π° Π½Π΅ Π½Π° ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ. Π Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠ° ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π²ΠΈΠ΄ΠΎΠ² ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·:
ΠΠ·Π³ΠΎΡΠ°Π²Π»ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΠΈΠ· ΡΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠ³Π°Π·ΠΎΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»Π°, Π½ΠΎΡΠΈΡΡ ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π½Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠ²Π½ΠΎ Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ Π΄Π½Π΅ΠΉ, Π½Π΅ ΡΠ½ΠΈΠΌΠ°Ρ, Π±Π΅Π· ΡΠΈΡΠΊΠ° Π΄Π»Ρ Π·Π΄ΠΎΡΠΎΠ²ΡΡ Π³Π»Π°Π·.
ΠΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΠΉΡΡ ΡΠ΅Π³ΠΎΠ΄Π½Ρ ΠΈΠ½Π½ΠΎΠ²Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΌ, Π½Π° ΡΠ°ΠΌΠΎΠΌ Π΄Π΅Π»Π΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π΄Π°Π²Π½ΡΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡ.
ΠΡΠΎΡΠΎΡΠΈΠΏ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΠΏΠΎΡΠ²ΠΈΠ»ΡΡ ΡΠΆΠ΅ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ Π΄Π΅Π²ΡΡΠ½Π°Π΄ΡΠ°ΡΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΠΊΠ°, β Π² ΡΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π° ΠΈΠ·Π³ΠΎΡΠ°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π»ΠΈ ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ· ΡΡΠ΅ΠΊΠ»Π°, ΠΏΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΏΠΊΡ, ΡΠ΄Π΅Π»Π°Π½Π½ΠΎΠΌΡ Ρ Π³Π»Π°Π·Π°. Π ΡΠ΅ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅ Π΄Π²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΠΊΠ° Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»Π° Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π· Π½Π°ΡΠ°Π» ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»ΠΌΠ΅ΡΠ°ΠΊΡΠΈΠ»Π°Ρ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΠΈΠ· ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»ΠΌΠ΅ΡΠ°ΠΊΡΠΈΠ»Π°ΡΠ°, ΡΠ°ΠΊ ΠΆΠ΅, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ ΡΡΠ΅ΠΊΠ»ΡΠ½Π½ΡΠ΅, ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π½Π΅ ΠΏΡΠΎΠΏΡΡΠΊΠ°Π»ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄ ΠΈ ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½Π΅ΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΡΠ΅Π·Π½ΡΠΉ Π²ΡΠ΅Π΄ Π·Π΄ΠΎΡΠΎΠ²ΡΡ Π³Π»Π°Π·, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΎΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΎ Π²ΠΏΠ»ΠΎΡΡ Π΄ΠΎ ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄ΠΎΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΡΡ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΎΠ² Π² 1970-Ρ Π³ΠΎΠ΄Π°Ρ . Π 2008 Π³ΠΎΠ΄Ρ Π±ΡΠ»Π° ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π½Π° Π½ΠΎΠ²Π°Ρ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΈΠ·Π³ΠΎΡΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π· ΠΏΠΎ Π·Π°Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠ°ΠΌ, ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΠΈ Π²ΠΈΡΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ 3D ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ. Π 2014 Π³ΠΎΠ΄Ρ ΡΡΠ° ΡΠΎΡΠ½Π΅ΠΉΡΠ°Ρ ΠΈ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ½Π½ΠΎΠ²Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ Π±ΡΠ»Π° Π·Π°ΠΏΠ°ΡΠ΅Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½Π°.
Π ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π· ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ?
ΠΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΉ Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅ΡΡ Π΄Π°Π΅Ρ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π»ΠΈΠ½Π·Π°ΠΌ ΡΠ΅ΡΡΠ΅Π·Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π»ΠΈΠ½Π·Π°ΠΌΠΈ. ΠΠΎΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ :
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ Π³ΠΎΡΠ°Π·Π΄ΠΎ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΊΠΎΠΌΡΠΎΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΈ Π±Π΅Π·ΠΎΠΏΠ°ΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π² ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ, ΡΠ΅ΠΌ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ, ΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ Π½Π° ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ.
ΠΡΠΈ ΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ°Ρ ΡΠΎ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ?
Π‘ΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ, ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΠΈ ΡΡΠΈΡ Π»ΠΈΠ½Π· ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ Π±Π»ΠΈΠ·ΠΎΡΡΠΊΠΎΡΡΠΈ, Π΄Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ·ΠΎΡΠΊΠΎΡΡΠΈ (Π² ΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π΅ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ), Π°ΡΡΠΈΠ³ΠΌΠ°ΡΠΈΠ·ΠΌΠ΅.
ΠΡΡ ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ· ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ² ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠΈ, ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π· ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΡ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΎΠ² Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ:
ΠΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π· ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΠ»Π»ΡΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π½Π° ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°, ΠΎΠΏΠ°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΡ Π³Π»Π°Π·, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΠ° Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΏΠ°ΡΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ½ΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈΡΡΠΎΠ½ΡΠ°Π΅ΡΡΡ, Π° Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎΠ΄ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠ³Π»Π°Π·Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π²ΡΠΏΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Ρ ΠΊΠΎΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡ Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ, ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ. ΠΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΡΡΠΎΡΡ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ΅ ΡΠ΅ΠΊΠΎΠΌΠ΅Π½Π΄ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΆΠ΅ΡΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ. ΠΠΎΠ²ΠΎΡΡ ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ Π²ΡΠ±ΠΎΡΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·, Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΠΌΠ°Π»Π΅Π½ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠ°, ΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ Π½Π° ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ, ΠΏΡΠΈ ΠΌΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΡΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ, ΡΠ΅Π³ΠΎ Π½Π΅ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ Π»ΠΈΠ½Π· Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠ°, ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΡΡΡΠΈΡ ΡΡ Π² Π³Π»Π°Π·Ρ Π½Π°Π΄Π΅ΠΆΠ½Π΅Π΅. Π‘ΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ Π»ΠΈΠ½Π·Π° Π½Π΅ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ, ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠΊΡΡΠ²Π°Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π²ΡΠΈΠΉΡΡ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡ.
ΠΠ»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠΈ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, Π½ΠΎ Π² Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΠΈ Π·Π°ΠΌΠ΅Π΄Π»ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°!
ΠΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ?
ΠΠΎΠ΄Π±ΠΎΡ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ
Π»ΠΈΠ½Π· ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ
Π°Π½Π°ΡΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ
ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΡ Π³Π»Π°Π·Π°.
ΠΠΎΠΌΠΈΠΌΠΎ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΡΡΠΎΡΡ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, Π²ΡΠ°Ρ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΠΊΠΎΠ³Π΅ΡΠ΅Π½ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΠΌΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΡ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ, ΠΎΡΡΠ»Π΅ΠΆΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΏΠΎΡΠ°Π΄ΠΊΡ Π»ΠΈΠ½Π·, Π΄Π΅Π»Π°Π΅Ρ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΡ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ, ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Ρ
ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΌΡ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΡ. Π ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅Π΄ΡΡΠ° Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ ΡΡΠ΅Ρ
ΡΠ°ΡΠΎΠ².
ΠΠ·Π³ΠΎΡΠ°Π²Π»ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ Π½Π° Π·Π°ΠΊΠ°Π·, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ Π³ΠΎΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΏΠ°ΡΡ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½Ρ ΡΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· 5 β 10 Π΄Π½Π΅ΠΉ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅Π΄ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΎΡΠ°.
Π‘ΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ: Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠΈΠ΅ ΠΈ Π±ΡΠ΄ΡΡΠΈΠ΅ ΡΡΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ
ΠΠ²ΡΠΎΡ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΊ Π°ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ΅ΠΌΠ°ΠΌ, Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π· ΠΏΡΠΈ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ΅ ΠΈ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Ρ ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ·Π½Π°Π²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ Β«ΠΏΠΎΠ»ΡΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΌΠ°Π½ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡΒ». ΠΠ½Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π· Π² Π±ΡΠ΄ΡΡΠ΅ΠΌ β ΠΎΡ Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²ΠΊΠΈ Π»Π΅ΠΊΠ°ΡΡΡΠ² Π² Π³Π»Π°Π·Π° Π΄ΠΎ Β«ΡΠΌΠ½ΡΡ Β» Π»ΠΈΠ½Π· β ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠΎΠ»Ρ Π½Π°ΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ°.
ΠΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅
ΠΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ (Π‘ΠΠ) Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΄ΡΠΌΠ°Π½Ρ ΠΠ΅ΠΎΠ½Π°ΡΠ΄ΠΎ Π΄Π° ΠΠΈΠ½ΡΠΈ Π² Π½Π°ΡΠ°Π»Π΅ XVI Π²Π΅ΠΊΠ° [1], ΠΈ ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ²ΠΈΠ»ΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΌΡΠΌ ΡΠ°Π½Π½ΠΈΠΌ ΡΠΈΠΏΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΡ Π² ΠΏΡΠΎΠΌΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΠΌΠ°ΡΡΡΠ°Π±Π΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π· (ΠΠ) [2]. ΠΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π» Π΄Π»Ρ ΠΈΠ·Π³ΠΎΡΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π‘ΠΠ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠΈΠ»ΡΡ ΠΈΠ· ΡΡΠ΅ΠΊΠ»Π° ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»ΠΌΠ΅ΡΠ°ΠΊΡΠΈΠ»Π°ΡΠ° (ΠΠΠΠ) Π² Π³Π°Π·ΠΎΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΡΠ΅ (ΠΠ) ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»Ρ [3β6], ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°ΡΡ ΠΏΠΎΠ±ΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΡ, Π²ΡΠ·Π²Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΎΡΠΈΠ³ΠΈΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»Π°ΠΌΠΈ Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ Π‘ΠΠ. Π Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΊΠ°ΠΌ ΡΠ°Π½Π½ΠΈΡ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΎΠΊ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΠ»ΠΈΡΡ: ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΏΠ»ΠΎΡ Π°Ρ ΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠ»Π° ΠΊ ΠΈΠ½Π΄ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΌΡ Π»ΠΈΠ½Π·Π°ΠΌΠΈ ΠΎΡΠ΅ΠΊΡ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ, ΠΏΠΎΠ·ΠΆΠ΅ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅Π½ΠΎΠΌΠ΅Π½ Π€ΠΈΠΊΠ°, ΠΈΠ»ΠΈ Π²ΡΠ°Π»Ρ Π‘Π°ΡΡΠ»Π΅ΡΠ°, Π³ΠΈΠΏΠΎΠΊΡΠΈΠΈ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΈ ΠΎΡΠΊΠ°Π·Ρ ΠΎΡ Π‘ΠΠ. ΠΡΠΎΠΌΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Π°Ρ Π»ΠΈΠ½Π·Π° ΠΈΠ·Π³ΠΎΡΠ°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π»Π°ΡΡ Π²ΡΡΡΠ½ΡΡ, ΠΈ Π΅Π΅ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π±ΡΠ»ΠΎ Π²ΠΎΡΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠΈ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΏΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠ΅ΡΠΈ. Π ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠ΅ Π³ΠΎΠ΄Ρ ΡΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΉ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π° ΠΈ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊ Π²ΠΈΠ·ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Π³Π»Π°Π· ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π»ΠΎ ΠΊ Π²ΠΎΠ·ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π°Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π‘ΠΠ [7, 8]. Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΎΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈ ΠΌΠ΅Π΄ΠΈΡΠΈΠ½ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΈΠΉ, ΠΏΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΌ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π½Π°Π·Π½Π°ΡΠΈΡΡ Π‘ΠΠ [9, 10], Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΌΠΈ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ: Π·ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ΅Π°Π±ΠΈΠ»ΠΈΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΏΡΠΈ Π½Π΅ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ, ΡΠ΅ΡΠ°ΠΏΠ΅Π²ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ Π³Π»Π°Π· ΠΈ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡ Π°Π½ΠΎΠΌΠ°Π»ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΈ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π·Π΄ΠΎΡΠΎΠ²ΡΡ Π³Π»Π°Π·. Π Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ 10 % Π²ΡΠ΅Ρ ΠΠ Π² ΠΌΠΈΡΠ΅ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½Ρ ΠΈΠ· ΠΆΠ΅ΡΡΠΊΠΈΡ Π³Π°Π·ΠΎΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΡΡ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΎΠ² [11, 12]. ΠΓ³Π»ΡΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΡ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ (75 %), Π·Π° Π½ΠΈΠΌΠΈ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ (13 %), ΠΎΡΡΠΎΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ (ΠΠ-Π»ΠΈΠ½Π·Ρ) (8 %) ΠΈ Π³ΠΈΠ±ΡΠΈΠ΄Π½ΡΠ΅ (5 %) [11, 12]. Π ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΡΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π‘ΠΠ ΡΡΠ°Π»ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ: Β«ΡΠ΅Π½Π΅ΡΡΠ°Π½Ρ ΠΆΠ΅ΡΡΠΊΠΈΡ Π»ΠΈΠ½Π·: Π²ΡΠΏΠ»Π΅ΡΠΊ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·Β» [13], Β«ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΡΠ²Π΅ΡΡΡΒ» [14] ΠΈ Β«ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π³Π°Π·ΠΎΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π»ΠΈ ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΡΒ» [15]. Π Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊ ΡΡΠΎΠΌΡ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΉ ΠΎ Π‘ΠΠ Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½Π·ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠ΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ [16].
Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΡΡΡ, ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΠΈΠ΅ Π‘ΠΠ Π² ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ΅, ΡΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠ², Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ Ρ Π³Π»Π°Π·Π°ΠΌΠΈ, ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Ρ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΈΡ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, Π½ΠΎ ΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ [16]. Π‘ΠΠ ΠΏΠΎΠΌΠΎΠ³Π°ΡΡ ΡΠΏΡΠ°Π²ΠΈΡΡΡΡ Ρ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π³Π»Π°Π·, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ Π»Π΅ΡΠΈΡΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° ΠΈ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΡΠ΅Π»ΡΠ΅ ΡΠ΅ΠΌΡΠΈ [16].
15 Π»Π΅Ρ Π½Π°Π·Π°Π΄ ΠΌΠ°Π»ΠΎ ΠΊΡΠΎ ΠΈΠ· ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΡΡΠΎΠ²-ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠΎΠ² ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΈΡΠ°Π» Π‘ΠΠ, ΠΈ Π»ΠΈΡΡ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π»Π°Π±ΠΎΡΠ°ΡΠΎΡΠΈΠΉ ΠΈΠ·Π³ΠΎΡΠ°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π»ΠΈ ΠΈΡ [17]. Π‘Π΅Π³ΠΎΠ΄Π½Ρ Π½Π΅ΠΌΠ°Π»ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±Π°ΡΡΠ²Π°ΡΡ ΠΈ Π²Π½Π΅Π΄ΡΡΡΡ ΠΈΠ½Π½ΠΎΠ²Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠΈ, ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ Π‘ΠΠ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΡΡΠΈ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ Π²ΡΠ΅ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΡΡΡΡ Β«ΠΌΠ΅ΠΉΠ½ΡΡΡΠΈΠΌΠΎΠΌΒ» Π² ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΠ [16]. ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊΡΠΈΠ²ΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π²ΡΠ°ΡΠ° ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΎΡΠ΅ Π‘ΠΠ: Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΏΡΡΠ° ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ±Π½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·, Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΡΡ Π΄Π»Ρ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π°ΠΈΠ»ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΡ, ΠΈ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΠ½ΡΡ Π·Π°ΠΊΠ°Π·ΠΎΠ² Π»ΠΈΠ½Π· Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΎΡΠ° ΡΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ ΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ [18, 19].
Π‘ΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°ΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π½ΠΎΡΡΡ Π² ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠ»Π°Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ
ΠΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΡ β Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½Π°Ρ ΡΠΊΡΠ°Π·ΠΈΡ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°Π΅Ρ Π΄Π²ΡΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π½Π΅Π΅ Π°ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΈΡΡΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠ°ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ [26]. ΠΠ·-Π·Π° ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ΅ΡΡΠΈΡΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ° ΡΠ°Π½Π½ΡΡ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΠΊΠ° ΠΈ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΠ΅Π΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅. ΠΡΠΎΡΡΠ»ΠΈΠ½ΠΊΠΈΠ½Π³ ΠΊΠΎΠ»Π»Π°Π³Π΅Π½Π° ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ΅Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ Π²ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΎΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°. ΠΡΠ΅ΠΌ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌ Ρ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΊΡΠ°Π·ΠΈΠ΅ΠΉ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π‘ΠΠ Π΄Π»Ρ Π²ΠΈΠ·ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Π°Π±ΠΈΠ»ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈ Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Π½Π΅ΡΠΎΠ²Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ [27]. Π‘ΠΠ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠΈΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΡΡΡΠΎΡΠΈΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π½ΠΎΡΡΡ Π² Π΅Π΅ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠ»Π°Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ, ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΏΠ»Π°ΡΡΠΈΠΊΠ΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ 1/5 ΡΠ°ΡΡΡ Π²ΡΠ΅Ρ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅Π² ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ° [28]. Π Π΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΎΡΠ° Π‘ΠΠ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΠ²Π°Π»ΠΈ Ρ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΏΠ»Π°ΡΡΠΈΠΊΠΎΠΉ Ρ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Ρ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠΌ [27]. Π Π³ΡΡΠΏΠΏΠ΅ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ, Π½ΠΎΡΡΡΠΈΡ Π‘ΠΠ, Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»ΡΡΡΠ°Π»ΠΎΡΡ Π±ΡΡΡΡΠ΅Π΅, Π΅Π³ΠΎ ΡΡΠ΅Π΄Π½ΡΡ ΠΎΡΡΡΠΎΡΠ° ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠΈΠ»Π°ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π³ΠΎΠ΄, ΠΈ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ ΠΎΡΠ»ΠΎΠΆΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΡΠ΅ΠΌΠΈ, ΠΊΡΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅Π» ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΏΠ»Π°ΡΡΠΈΠΊΡ. ΠΠΈ (Ling) ΠΈ ΡΠΎΠ°Π²ΡΠΎΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ»ΠΈ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π‘ΠΠ Π½Π° ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠ»Π°Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ΅ [28]. Π ΠΈΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΏΠ»Π°ΡΡΠΈΠΊΠ° Π±ΡΠ»Π° ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π° Π»ΠΈΡΡ Π½Π° 3,2 % Π³Π»Π°Π· [28]. ΠΠ½Π°Π»ΠΈΠ· ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Ρ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠΌ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ Π² ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ ΠΠΎΠΏΠΏΠ΅Π½ (Koppen) ΠΈ ΡΠΎΠ°Π²ΡΠΎΡΠΎΠ² ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π», ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π½ΠΎΡΡΡ Π² ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΏΠ»Π°ΡΡΠΈΠΊΠ΅ ΡΠ½ΠΈΠ·ΠΈΠ»Π°ΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ΅ΠΌ Π½Π°ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Ρ [29]. Π‘ΠΠ Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Ρ Π΄Π»Ρ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ 40 ΠΈΠ· 51 Π³Π»Π°Π·Π° Ρ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠΌ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ. ΠΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠ»Π°Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΡΡΠΈΡ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ»ΠΎ 1,65 % [29]. ΠΡΠ΄ΡΠΌ Ρ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠΌ Π΄ΠΎ ΡΠ΅ΠΊΠΎΠΌΠ΅Π½Π΄Π°ΡΠΈΠΈ Ρ ΠΈΡΡΡΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π‘ΠΠ, ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ΅ΠΌ, ΠΊΡΠΎ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Ρ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ.
Π‘ΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²ΠΊΠΈ Π»Π΅ΠΊΠ°ΡΡΡΠ² Π² Π³Π»Π°Π·Π°
Π ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π‘ΠΠ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ² Π΄Π»Ρ Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²ΠΊΠΈ Π»Π΅ΠΊΠ°ΡΡΡΠ² [30]. ΠΠ± ΡΡΠΈΡ Π»ΠΈΠ½Π·Π°Ρ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π»ΠΎΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎ ΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π°Ρ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠΎΡΡΠ° ΠΊ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΌΡ ΠΎΡΡΠ΅Π·ΠΊΡ Π³Π»Π°Π·Π° Π°Π½ΡΠΈΠ±ΠΈΠΎΡΠΈΠΊΠΎΠ² [31, 32], ΠΈΠ½Π³ΠΈΠ±ΠΈΡΠΎΡΠΎΠ² ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠ° ΡΠΎΡΡΠ° ΡΠ½Π΄ΠΎΡΠ΅Π»ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠ² (Π°Π½ΡΠΈ-VEGF) [33β35] ΠΈ ΡΡΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΡΠΎ ΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π½Π½ΡΠΌΠΈ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ [36]. Π‘ΠΠ ΠΏΠΎ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½Ρ ΠΈ Π΄Π΅Π»Π°ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΠΌ Π½Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π»Π΅ΠΊΠ°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π° ΠΊ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΌΡ ΠΎΡΡΠ΅Π·ΠΊΡ Π³Π»Π°Π·Π°. ΠΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ½ΡΠΉ ΡΠ΅Π·Π΅ΡΠ²ΡΠ°Ρ Π΄Π»Ρ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΌΡ Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ Π·Π°ΡΠΈΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠ΅Π΄Ρ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎ ΠΎΠΌΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡΡ Π±Π΅Π· ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ². Π’Π°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΡΠΈ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ Π΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΡΡΡ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠ»Π΅Π·ΠΎΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΠΈΡ Π½Π°Π΄Π΅Π²Π°Π½ΠΈΡ: ΠΎΠ½ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ 0,2 % Π·Π° ΠΎΠ΄Π½Ρ ΠΌΠΈΠ½ΡΡΡ Π½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ [37]. ΠΡΠ»ΠΈ Π»Π΅ΠΊΠ°ΡΡΡΠ²ΠΎ Π½Π°Π½ΠΎΡΠΈΡΡΡ Π½Π΅ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π½Π° Π‘ΠΠ, ΡΠΎ Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ Π² ΡΠ΅Π·Π΅ΡΠ²ΡΠ°ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄ Π»ΠΈΠ½Π·ΠΎΠΉ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ Π½Π΅Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ. ΠΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠ°ΡΠ°ΡΡ, Π΄ΠΎΠ±Π°Π²Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π² ΡΠ΅Π·Π΅ΡΠ²ΡΠ°Ρ Π΄ΠΎ Π½Π°Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π»ΠΈΠ½Π·, Π±ΡΠ΄ΡΡ ΠΎΡΡΠ°Π²Π°ΡΡΡΡ Π² Π½Π΅ΠΌ Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ Π½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π‘ΠΠ. ΠΠΎ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΠΉ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ Π»ΠΈΠ½Π·ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ 8 Ρ Π΅Π΅ Π½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ. Π ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°Π»ΠΈ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ Π² Π΄Π²ΡΡ ΡΠ°Π·Π½ΡΡ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΡΠΊΠ°Ρ β Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ Π½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π‘ΠΠ) β ΠΈ ΡΠ»ΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅Π½ΡΠΈΡ ΡΠ»Π΅Π·Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π»ΠΈΠ½Π· [38]. ΠΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ Ρ 1/3 ΠΈΡΠΏΡΡΡΠ΅ΠΌΡΡ Π½Π΅ Π±ΡΠ»ΠΎ Π·Π°ΡΠΎΠΊΠ° ΡΠ»Π΅Π·Ρ Π² ΡΠ΅Π·Π΅ΡΠ²ΡΠ°Ρ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ, ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½Π½ΡΠΉ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΈΠ½Π·ΠΎΠΉ, ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ 5 Ρ Π΅Π΅ Π½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ [38]. Π‘ΠΠ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²ΠΊΠΈ Π»Π΅ΠΊΠ°ΡΡΡΠ²Π° Π² Π³Π»Π°Π·Π° Π΄Π»Ρ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ°ΠΏΠ΅Π²ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠ°ΡΠ°ΡΠΎΠ² Π² ΠΆΠ΅Π»Π°Π΅ΒΠΌΠΎΠΉ ΡΠΊΠ°Π½ΠΈ-ΠΌΠΈΡΠ΅Π½ΠΈ Ρ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π²Π°ΡΠΈΠ°Π±Π΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΄ΠΎΠ»ΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ, ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅ΠΉ Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π±Π½ΡΠΌ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΒΠ½ΠΈΡΠΌ [30].
Β«ΠΠΎΠ»ΡΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π·Π°ΡΡΠΌΠ°Π½ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅Β»
ΠΠ°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠ² ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π° Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΠΎΠ΄ Π»ΠΈΠ½Π·ΠΎΠΉ (Β«ΠΏΠΎΠ»ΡΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π·Π°ΡΡΠΌΠ°Π½ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅Β») ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ½ΡΡΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΈΠ½Π·ΠΎΠΉ ΠΈ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΌΠΈΠ½ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ°ΡΠΎΠ² Π΅Π΅ Π½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ [39, 40]. Π§ΡΠΎΠ±Ρ ΠΈΠ·Π±Π΅ΠΆΠ°ΡΡ Β«ΠΏΠΎΠ»ΡΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΌΠ°Π½ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡΒ», Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΎ ΡΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΠΈ Π½Π°Π΄Π΅Π²Π°ΡΡ ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΠ²Π½ΠΎ Π½Π΅ΡΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎ Π΄Π»Ρ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ΅Π² Π‘ΠΠ.
Π Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΎΡΡ ΠΎΠ΄Ρ Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΠΎΠ΄ Π»ΠΈΠ½Π·ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΡΠΎΡΡ ΠΈΠ· Π»Π΅ΠΉΠΊΠΎΡΠΈΡΠΎΠ² [41], Π»ΠΈΠΏΠΈΠ΄ΠΎΠ² [42] ΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠΎΠ² Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅ΠΉ ΡΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠΈ [43]. ΠΡΠ»ΠΎΠΆΠ½Π΅Π½ΠΈΡ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΠΏΠΎΠΌΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ΅Π·Π΅ΡΠ²ΡΠ°ΡΠΎΠ² ΡΠ»Π΅Π·Ρ, ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½Ρ Ρ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ Ρ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΡΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ Π³Π»Π°Π· [44]. Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΡΡ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ ΠΏΠΎΠΌΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΡ Π‘ΠΠ: ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ ΡΠ»Π΅Π·Ρ ΠΈ Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠ² ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π° Π΅Π΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠΎΠ² Π² ΡΠ΅Π·Π΅ΡΠ²ΡΠ°ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄ Π»ΠΈΠ½Π·ΠΎΠΉ, ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²ΠΎ ΠΌΡΡΠΈΠ½Π° ΠΈΠ·-Π·Π° ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π·Π΄ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠ²Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΊΠ°Π½ΠΈ, Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ²ΡΡ ΠΈ Π»ΠΈΠΏΠΈΠ΄Π½ΡΡ ΠΎΡΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π° ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΉ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ (ΡΠΈΡ. 1) ΠΈ ΠΎΡΠ΅ΠΊ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ (ΡΠΈΡ. 2) [45].
Π ΠΈΡ. 1. ΠΡΠ΅ΠΊ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Ρ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠ° Ρ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°ΠΊΠ°ΠΌΠΈ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠ½Π΄ΡΠΎΠΌΠ° ΡΡΡ ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π»Π°Π·Π° ΠΈ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΡΡΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΊΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡΠΎΠΌ
Π ΠΈΡ. 2. ΠΡΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ
ΠΠ°ΡΡΠΌΠ°Π½ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ Ρ Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² Π»ΠΈΠ±ΠΎ Π½Π° ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΉ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ, Π»ΠΈΠ±ΠΎ Π² ΡΠ΅Π·Π΅ΡΠ²ΡΠ°ΡΠ΅ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ Π½Π΅ΠΉ. ΠΠΎ ΡΠΈΠΌΠΏΡΠΎΠΌΡ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡ ΠΎΠΆΠΈ Π² ΠΎΠ±ΠΎΠΈΡ ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ , Π½Π΅ΡΠΌΠΎΡΡΡ Π½Π° ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ. Π‘Π»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ Π½Π΅ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΠΎΡΠ΅ΠΊ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠ½ΡΡΠΈΡ, ΠΎΡΠΈΡΡΠΊΠΈ ΠΈ ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½Ρ Π²ΠΈΠ΄ΠΈΡ ΡΠ°Π΄ΡΠ³Ρ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ° ΡΠ²Π΅ΡΠ° (Π²ΡΠ°Π»Ρ Π‘Π°ΡΡΠ»Π΅ΡΠ°) ΠΈΠ»ΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π½Π΅ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ, ΡΠΎΠΆΠ΅ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π½Π° ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΌΠ΅Ρ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°. Β«ΠΠΎΠ»ΡΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π·Π°ΡΡΠΌΠ°Π½ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅Β» Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ Π±ΠΈΠΎΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠΊΠΎΠΏΠΈΠΈ, ΠΠΠ’, Π° Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΠΎ ΡΠΈΠΌΠΏΡΠΎΠΌΠ°ΠΌ, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΠΎΡΠ΅ΠΊ ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅ΡΠΌΠ°ΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠ°Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π½ΡΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΡΠ°ΡΡ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΡΡ ΡΠ΄ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π·ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π»ΠΈΠ½Π·.
Π£ΡΠ΅Π½ΡΠ΅ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΡ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Β«ΠΏΠΎΠ»ΡΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΌΠ°Π½ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡΒ», ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°ΡΡ ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΡ, Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π‘ΠΠ [46]. Π‘Π°ΠΌΠΎΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ²Π°Π»ΠΈ ΡΡΠΎ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ 64 ΠΈΠ· 248 ΡΠ΅ΡΠΏΠΎΠ½Π΄Π΅Π½ΡΠΎΠ² (25,8 %). ΠΡΡΡΠ½ΠΈΠ»ΠΎΡΡ, ΡΡΠΎ Β«ΠΏΠΎΠ»ΡΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π·Π°ΡΡΠΌΠ°Π½ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅Β» Π½Π΅ ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΠΈΡΡΠ΅Ρ Ρ Π΄Π΅ΠΌΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ (Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠΎΠΌ, ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΌ, ΡΡΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ½Π°Π΄Π»Π΅ΠΆΠ½ΠΎΡΡΡΡ), ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΈΡΠΌΠΈ ΠΊ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π‘ΠΠ, ΡΡΠ΅Π΄Π½ΠΈΠΌ Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠΌ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ (p = 0,30), Π³Π°ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π΄ΠΈΠ·Π°ΠΉΠ½ΠΎΠΌ (p = 0,29) ΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π΅ΠΆΠ΅Π΄Π½Π΅Π²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π° Π΄Π»Ρ ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π»ΠΈΠ½Π· (p = 12), ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ° Π΄Π»Ρ ΠΈΡ Π΄Π΅Π·ΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ/Ρ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ (p = 0,71) ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π°ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»Ρ (p = 0,65). Π‘ΠΎΠΏΡΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΈΠΌΠΏΡΠΎΠΌΡ β ΠΏΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ°Π·Π΄ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π³Π»Π°Π· β ΡΠ°ΡΠ΅ ΡΠ΅Π³ΠΈΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π»ΠΈΡΡ Ρ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠ², ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π²ΡΠΈΡ Ρ ΡΠ΅Π±Ρ Β«ΠΏΠΎΠ»ΡΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π·Π°ΡΡΠΌΠ°Π½ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅Β», ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΡΠ΅ΠΌΠΈ, Ρ ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π½Π΅ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π»ΠΎΡΡ (p = 0,03). ΠΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅Π΄ΠΈΠ°ΡΠΎΡΠΎΠ² Π²ΠΎΡΠΏΠ°Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΠ΅Π·Π΅ΡΠ²ΡΠ°ΡΠ΅ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ Π»ΠΈΠ½Π·ΠΎΠΉ Ρ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Ρ Β«ΠΏΠΎΠ»ΡΠ΄Π΅Π½Π½ΡΠΌ Π·Π°ΡΡΠΌΠ°Π½ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌΒ», ΠΏΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ°Π·Π΄ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π³Π»Π°Π·, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠΌΠΈ Ρ Π½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π‘ΠΠ, ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π²ΠΎΡΠΏΠ°Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π³Π»Π°Π·Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π²Π½ΠΎΡΠΈΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉ Π²ΠΊΠ»Π°Π΄ Π² ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ.
Π Π½Π΅Π΄Π°Π²Π½Π΅ΠΌ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΈΠ·ΡΡΠ°Π»ΠΎΡΡ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π»ΠΈ ΡΠΌΡΠ³ΡΠΈΡΡ Β«ΠΏΠΎΠ»ΡΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π·Π°ΡΡΠΌΠ°Π½ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅Β» Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ° Π΄Π»Ρ Π½Π°ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π‘ΠΠ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π±Ρ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π» ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π² ΡΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠ΅ ΠΈ Π΅Π΅ pH [47]. ΠΠΎΠ΄ΡΠΎΠ±Π½Π΅Π΅ ΠΎΠ± ΡΡΠΎΠΌ ΡΠΌ. Π² ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»Π΅ Β«ΠΡΠΎΠ±Π°Ρ ΡΡΠ°ΡΡΡΒ» (Feature article) ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΠΏΡΡΠΊΠ°*.
* ΠΠΌΠ΅Π΅ΡΡΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Ρ: Barnett M. Midday fogging // Contact Lens Update. October 28th 2020 [Electronic resource]. URL: www.contactlensupdate.com (Π΄Π°ΡΠ° ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ: 20.12.2020).
ΠΠ΅Π·ΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡ Π² ΠΊΠ°Π±ΠΈΠ½Π΅ΡΠ΅ Π²ΡΠ°ΡΠ°
Π ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π‘ΠΠ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π΅Π½ ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΎΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠΌΠΏΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΠΈ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ , ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ±Π½ΡΡ , Π»ΠΈΠ½Π·. ΠΡΡΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ»ΠΎΠΆΠΈΠ»ΠΎΡΡ ΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ±Π½ΡΡ ΠΠ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΠΌ Π΄Π΅Π»ΠΎΠΌ. ΠΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½Ρ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π»ΠΈΠ½Π· Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΎΡΠ° Π‘ΠΠ. ΠΠΎΡΠ»Π΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄ Ρ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π° Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΏΡΠΎΠ΄Π΅Π·ΠΈΠ½ΡΠΈΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΠ²ΡΠ°ΡΠΈΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ°ΡΠΎΠ³Π΅Π½ΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°Π²Π°ΡΡΡΡ ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠ° ΠΊ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ Π·Π°Π½Π΅ΡΠ΅Π½Ρ Π²ΡΠ°ΡΠΎΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΡΠΎΠ½Π°Π»ΠΎΠΌ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅Π΄ΡΡΡ ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΠΈ Ρ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ. Π ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Ρ Π½ΠΎΠ²ΡΠΌ Β«Π ΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΠΏΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΡΠ°Π·ΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π»ΠΈΠ½Π·Π°ΠΌΠΈ (Π΄Π»Ρ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠ²) Π² ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Β» (Guidelines for Handling of Multipatient Contact Lenses in the Clinical Setting) ΠΠ Π΄Π΅Π»ΡΡΡΡ Π½Π° ΡΡΠΈ ΠΊΠ°ΡΠ΅Π³ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎ ΡΠ΅Π»ΡΠΌ Π΄Π΅Π·ΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ [48]: ΠΌΡΠ³ΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ (ΠΠΠ) (Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠ³Π΅Π»Π΅Π²ΡΠ΅ ΠΈ ΡΠΈΠ»ΠΈΠΊΠΎΠ½-Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠ³Π΅Π»Π΅Π²ΡΠ΅), Π³Π°Π·ΠΎΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ (ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈ Π‘ΠΠ) ΠΈ Π³ΠΈΠ±ΡΠΈΠ΄Π½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ (ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠ½ΡΠ΅, ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΡ ΠΈΠ· Π³Π°Π·ΠΎΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΒΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ° Ρ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠ³Π΅Π»Π΅Π²ΠΎΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΠ΅ΠΉ).
ΠΠ»Ρ Π΅ΠΆΠ΅Π΄Π½Π΅Π²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π²ΡΠ΅ ΠΠ ΡΠ½Π°ΡΠ°Π»Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΎΡΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΎΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΌ Ρ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠ½ΠΎ-Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΡΠ΄Π°Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π·Π°Π³ΡΡΠ·Π½Π΅Π½ΠΈΡ, Π»ΠΈΠΏΠΈΠ΄Π½ΡΠ΅ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΠ Π΄Π»Ρ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ Π΄Π΅Π·ΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΠ°ΡΠ΅ΠΌ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ Π·Π°ΠΌΠ°ΡΠΈΠ²Π°ΡΡ Π² Π½Π΅ Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠΌΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ 3 %-ΠΌ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΡΠΌ ΡΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΠΎΠ² [48]. Π ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΡΡΡ, ΠΏΡΠΎΠΌΡΠ²Π°Ρ ΠΈΡ ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΎΠΌ, Π° Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ Ρ ΡΠ°Π½ΡΡ ΡΡΡ ΠΈΠΌΠΈ Π² ΠΏΡΠΎΠ΄Π΅Π·ΠΈΠ½ΡΠΈΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΡΡΠ»ΡΡΠ΅. ΠΡΠΎΠΌΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΡ ISO 2018 ΠΏΡΠ΅Π΄Π»Π°Π³Π°ΡΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΡ Π΄Π΅Π·ΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡ ΠΠ ΠΈ Π²Π΅ΡΡΠΈ ΡΡΠ΅Ρ Π²ΡΠ΅Ρ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π½Π°Π±ΠΎΡΠΎΠ². ΠΠ°ΠΏΠΈΡΡ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π² ΡΠ΅Π±Ρ ΠΈΠ½Π²Π΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΠΉ Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ, ΠΈΠΌΠ΅Π½Π° ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΌ ΠΎΠ½Π° Π±ΡΠ»Π° Π½Π°Π΄Π΅ΡΠ°, Π΄Π°ΡΡ (Π΄Π°ΡΡ) ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π»ΠΈΠ½Π· ΠΈ Π΄Π΅Π·ΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ, ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΠΈ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΠ΅Π΅ Π΅Π΅ Π»ΠΈΡΠΎ. Π’Π°ΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Ρ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΡΠΌ Π΄Π»Ρ ΠΎΡΡΠ»Π΅ΠΆΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ, Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΡΠ΅ΠΉ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠΉ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ.
ΠΡΠ΄ΡΡΠ΅Π΅ Π‘ΠΠ
ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ Π‘ΠΠ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΌΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠΈ, ΠΎΠ½ΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ Π±Π°Π·ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΏΠ»Π°ΡΡΠΎΡΠΌΡ Π΄Π»Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ΄Π° ΠΎΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π·Π°Π΄Π°Ρ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π±ΡΠ»Π° ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π½Π° ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°ΡΡΠ°Ρ ΡΠ΅Π»Π΅ΡΠΊΠΎΠΏΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°, Π²ΡΡΡΠΎΠ΅Π½Π½Π°Ρ Π² ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ [49β51], ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΎΡΠΈΠ³ΠΈΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠΌ ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΡΡΠ΅Ρ ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π² ΠΎΡΠ²Π΅Ρ Π½Π° ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠ΅ ΠΌΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ΅. ΠΡΠ° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ Π²ΠΎΠ΅Π½Π½ΡΡ Π½ΡΠΆΠ΄ (ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ Π±ΡΡΡΡΠΎ ΠΌΠ°ΡΡΡΠ°Π±ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π±Π΅Π· ΡΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΡΠΊ) ΠΈ ΡΠ΅Π°Π±ΠΈΠ»ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ»Π°Π±ΠΎΠ²ΠΈΠ΄ΡΡΠΈΡ (ΡΠΈΡ. 3).
Π ΠΈΡ. 3. Π’Π΅Π»Π΅ΡΠΊΠΎΠΏ, ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ Π½Π° ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΈΠ½Π·Π΅
ΠΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π»ΡΠ±Π΅Π·Π½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΎ ΠΠ»Π΅Π½Π½ Π¨ΡΡΡΠ΅Ρ (Glenn Schuster)
Π‘ΠΌΠ°ΡΡ-ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ β ΡΡΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΏΠΎΠ΄ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΊ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌ Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠ²ΡΠ΅Π΄Π½Π΅Π²Π½ΠΎΠΉ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ°, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π΄Π»Ρ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ, ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½Π° ΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΈΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠΌΠΈ. Mojo Vision ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΡΠ²ΠΎΡ Β«ΡΠΌΠ½ΡΡΒ» ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ Π² ΡΠ½Π²Π°ΡΠ΅ 2020 Π³ΠΎΠ΄Π°. ΠΠ½Π° Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ Π² ΡΠ΅Π±Ρ Π΄ΠΈΡΠΏΠ»Π΅ΠΉ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ Ρ ΠΏΠ΅ΡΡΠΈΠ½ΠΊΡ β 480 ΠΌΠΊΠΌ, ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΠΈΠΉ ΠΈΠ· 70 ΡΡΡ. ΠΏΠΈΠΊΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ, ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΡ ΠΈ Π΄Π°ΡΡΠΈΠΊ ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ [52] (ΡΠΈΡ. 4). ΠΡΠΎΡ Π΄ΠΈΡΠΏΠ»Π΅ΠΉ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΠ» ΠΌΠΈΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΊΠΎΡΠ΄ Ρ ΡΠ°Π³ΠΎΠΌ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ 14 100 ΠΏΠΈΠΊΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π½Π° Π΄ΡΠΉΠΌ ΠΈ ΠΈΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ, ΠΏΡΠ΅Π²ΡΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ 200 ΠΌΠ΅Π³Π°ΠΏΠΈΠΊΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π½Π° ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠ½ΡΠΉ Π΄ΡΠΉΠΌ [2], ΡΡΠΎ Π΄Π΅Π»Π°Π΅Ρ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΠΌΡΠΌ ΠΌΠ°Π»Π΅Π½ΡΠΊΠΈΠΌ Π΄ΠΈΡΠΏΠ»Π΅Π΅ΠΌ Ρ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΠΌ ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π°-Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌ Π΄Π»Ρ ΡΠ΅Π³ΠΈΡΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ, Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠ°. ΠΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ² ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π΄ΠΆΠ΅ΡΠ° ΠΏΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡ ΠΊΡΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΠΎΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π±Π°ΡΠ°ΡΠ΅ΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π·Π°ΡΡΠ΄ΠΈΡΡ Π² ΡΡΡΠ»ΡΡΠ΅ Π΄Π»Ρ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ Π΄Π½Ρ ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ΄ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½Π° ΠΊ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌΡ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Ρ Π΄Π»Ρ ΠΎΡΠΏΡΠ°Π²ΠΊΠΈ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ . ΠΡΠΎ Π½Π΅Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠ΅ ΡΠΎ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ, Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠ΅Π°Π±ΠΈΠ»ΠΈΡΠ°ΡΠΈΡ ΡΠ»Π°Π±ΠΎΠ²ΠΈΠ΄ΡΡΠΈΡ ΠΈ Π²ΠΈΠ·ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ [53].
Π ΠΈΡ. 4. ΠΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Β«ΡΠΌΠ½ΠΎΠΉΒ» ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ
ΠΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π»ΡΠ±Π΅Π·Π½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΎ Mojo Vision
ΠΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅Π΅ Π΄Π΅ΡΡΡΠΈΠ»Π΅ΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΒΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ Π‘ΠΠ ΠΏΡΠΎΠ΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π»ΠΎ ΡΠ΄ΠΈΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ. ΠΠ°ΡΠ°Π»Π»Π΅Π»ΡΠ½ΠΎ Ρ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΉ ΠΎ Π‘ΠΠ ΡΠ°ΡΡΠ΅Ρ Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΌ Π³ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ. Π’Π΅ΠΌ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ Ρ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π΅ΡΡΡ Π΅ΡΠ΅ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΠΎΠ², Π½Π° ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈΠΌ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠΎΠΈΡ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠΈΡΡ. ΠΠ΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ : Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π»ΠΈ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠ³Π»Π°Π·Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ Π½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π‘ΠΠ, ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅Π°Π³ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ Π½Π° Π½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΈΡ Π»ΠΈΠ½Π·, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΡΠ΅ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΡ ΠΎΠ± ΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»Π°Ρ , ΡΡΠ΅ΡΠ°Ρ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ, Π΄Π΅Π·ΠΈΠ½ΡΠΈΡΠΈΡΡΡΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ°Ρ ΠΈ ΠΎ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π»ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΠΌΡ Π³Π»Π°Π·Π°. ΠΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π‘ΠΠ Π² Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π³Π»Π°Π· β ΡΡΠΎ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠ΅Π΅ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ² ΠΈ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΠ΅Π΅ ΠΆΠΈΠ·Π½Ρ ΠΊ Π»ΡΡΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π² Π±ΡΠ΄ΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°Π΄ΡΡΡ.
ΠΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡΡΡ
ΠΡΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΡΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠΎΠ², ΠΎΠ±ΡΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π‘ΠΠ Π²ΠΎ Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π±Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ΅. Π ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡ, ΠΊΠ½ΠΈΠ³Π° Β«Π‘ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·Ρ: ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅Β» ΠΠ΅Π»ΠΈΡΡΡ ΠΠ°ΡΠ½Π΅ΡΡ ΠΈ ΠΠΈΠ½Π΅ΡΡ ΠΠΆΠΎΠ½Ρ (Melissa Barnett, Lynette Johns), Π²ΡΠΏΡΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΠΈΠ·Π΄Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎΠΌ Bentham Science Publishers ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π‘ΠΠ (Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½Π° Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠΊΠΈ Π² ΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠ°Ρ ) [20, 21]. Π ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅: Β«ΠΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ ΠΈ ΠΎΡΠ»ΠΎΠΆΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π»ΠΈΠ½Π·Π°ΠΌΠΈ: ΠΈΡ ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ·Π½Π°Π²Π°Π½ΠΈΠ΅, ΡΡΠΈΠΎΒΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΈ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅Β» ΠΠ°Π΄Π΄ΠΈ Π€Π°Π΄Π΅Π»Ρ (Daddi Fadel) (Π² ΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ Π²Π΅ΡΡΠΈΠΈ) [22]; Β«ΠΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΠΎ ΡΡΠΏΠ΅Ρ Ρ Π² ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ ΡΠΎ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π»ΠΈΠ½Π·Π°ΠΌΠΈΒ» ΠΠ΅Π»ΠΈΡΡΡ ΠΠ°ΡΠ½Π΅ΡΡ ΠΈ ΠΠ°Π΄Π΄ΠΈ Π€Π°Π΄Π΅Π»Ρ, ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠ΅Π΅ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΡΠΏΡΠ°Π²ΠΎΡΠ½ΠΈΠΊ ΠΏΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΎΡΡ Π‘ΠΠ ΠΈ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΠΎΠ΅ Π½Π° Π°Π½Π³Π»ΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠΌ, ΠΈΡΠ°Π»ΡΡΠ½ΡΠΊΠΎΠΌ, ΠΈΡΠΏΠ°Π½ΡΠΊΠΎΠΌ, ΡΡΡΡΠΊΠΎΠΌ ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΡΠ³Π°Π»ΡΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠ·ΡΠΊΠ°Ρ (ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π·Π°Π³ΡΡΠ·ΠΈΡΡ Ρ ΡΠ°ΠΉΡΠ° Scleral Success) [23]; Β«Π ΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΠΎ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ΅ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·, Π²Π΅ΡΡΠΈΡ 2.0Β», ΠΎΠ±Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π² 2015 Π³ΠΎΠ΄Ρ ΠΡ Π²Π°Π½ Π΄Π΅Ρ ΠΠΎΡΠΏ (Eef van der Worp), ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π·Π°Π³ΡΡΠ·ΠΈΡΡ Ρ ΡΠ°ΠΉΡΠ° Π’ΠΈΡ ΠΎΠΎΠΊΠ΅Π°Π½ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ° (Pacific University); Β«Π¨ΠΊΠ°Π»Π° ΠΏΠΎΠ΄Π³ΠΎΠ½ΠΊΠΈ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·Β» β ΡΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²ΠΎ Π΄Π»Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ Π»ΠΈΠΌΠ±Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°Π·ΠΎΡΠ° [25], ΠΈΠ·Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ Π½Π° Π°Π½Π³Π»ΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠΌ ΠΈ ΠΈΡΠΏΠ°Π½ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠ·ΡΠΊΠ°Ρ ΠΈ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΠΎΠ΅ Π΄Π»Ρ ΡΠΊΠ°ΡΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ Ρ ΡΠ°ΠΉΡΠ° Π£Π½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ° Π€Π΅ΡΡΠΈΡΠ° (Ferris State University) [25].
ΠΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠΎΠ², ΠΊΠ°ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΡ Π‘ΠΠ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π½Π°ΠΉΡΠΈ Π½Π° ΡΠ°ΠΉΡΠ°Ρ ΠΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΎΠ±ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π»ΠΈΠ½Π·Π°ΠΌ (Scleral Lens Education Society β SLS) (sclerallens.org) ΠΈ ΠΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠ° Π³Π°Π·ΠΎΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΡΡ Π»ΠΈΠ½Π· (Gas Permeable Lens Institute β GPLI) (gpli.info). ΠΠΎΠΌΠΈΠΌΠΎ ΡΠΎΠ³ΠΎ, Π² Β«Π€Π΅ΠΉΡΠ±ΡΠΊΠ΅Β» Π΅ΡΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° Β«Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΡΡΡ, ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π·ΡΒ» (Scleral Lens Practitioners), ΠΎΡΠΊΡΡΡΠ°Ρ Π΄Π»Ρ Π²ΡΠ΅Ρ , ΠΊΡΠΎ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΡΠ΅ΡΡΡ Π‘ΠΠ. Π’Π°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠΈ, ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΠ»ΠΎΠ±Π°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΈΠΌΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΌ ΠΏΠΎ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π»ΠΈΠ½Π·Π°ΠΌ (Global Specialty Lens Symposium β GSLS), Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΡΠ΅Π·Π΄Ρ ΡΡΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ² ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΉ: ΠΡΠΈΡΠ°Π½ΡΠΊΠΎΠΉ Π°ΡΡΠΎΡΠΈΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΠ (British Contact Lens Association β BCLA), ΠΠ΅ΠΆΠ΄ΡΠ½Π°ΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠ½Π³ΡΠ΅ΡΡΠ° ΠΏΠΎ Π‘ΠΠ (The International Congress of Scleral Contacts β ICSC), ΠΠΎΠ½Π³ΡΠ΅ΡΡΠ° ΠΏΠΎ ΠΠ ΠΠΈΠ΄Π΅ΡΠ»Π°Π½Π΄ΠΎΠ² (The Nederlands Contactlens Congress β NCC) ΠΈ ΠΠ²ΡΡΡΠ°Π»ΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΈ ΠΠ (Cornea & Contact Lens Society of Australia β CCLSA), β Π½Π° ΡΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡΡ Π²ΡΠ°ΡΠ°ΠΌ-ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ°ΠΌ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΉΡΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ Π‘ΠΠ ΠΈ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΡΠ·Π½Π°ΡΡ ΠΎ Π½ΠΈΡ .
Π‘ΠΏΠΈΡΠΎΠΊ Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ
1. Ferrero N. Leonardo da Vinci: of the eye; an original new translation from Codex D. Am J Ophthalmol 1952; 35; 4: 507β521.
2. Bowden T. Contact Lenses: The Story. 2009, Gravesend, Kent: Bower House.
3. Ezekiel D. Gas permeable haptic lenses. J Br Contact Lens Assoc 1983: 6 (40): 158β161.
4. Rosenthal P. Clinincal performance and fitting principles of βrigidβ super permeable contact lenses. J Br Contact Lens Assoc 1986; 9: 88β90.
5. Lyons CJ, Buckley RJ, Pullum K, Sapp N. Development of the gasβpermeable impressionβmoulded scleral contact lens: A preliminary report. Acta Ophthalmol 1989; 67: 162β164.
6. Pullum KW. Feasibility study for the production of gas permeable scleral lenses using ocular impression techniques. J Br Contact Lens Assoc 1987; 1987: 35β39.
7. Vincent SJ. The rigid lens renaissance: A surge in sclerals. Contact Lens Anterior Eye 2018; 41 (2): 139β143.
8. Woods CA, Efron N, Morgan P. Are eyeβcare practitioners fitting scleral contact lenses? Clin Exp Optom 2020; 103 (4): 449β453.
9. Schornack M. Medical indications for scleral lens use in Barnett M, Johns LK. Contemporary Scleral Lenses: Theory and Application. Bentham Science 2017. Ch. 5: 132β166. Vol. 4.
10. Fadel D, Kramer E. Potential contraindications to scleral lens wear. Contact Lens Anterior Eye 2019; 42 (1): 92β103.
11. Efron N, Morgan PB, Woods CA; International Contact Lens Prescribing Survey Consortium. International survey of rigid contact lens fitting. Optom Vis Sci. 2013; 90 (2): 113β118.
12. Nichols J, Starcher L. Contact Lenses 2019. Contact Lens Spectrum. January, 2020; 35: 18, 19, 21β25.
13. Vincent SJ. The rigid lens renaissance: A surge in sclerals. Contact Lens & Ant Eye. 2018; 41: 139β143.
14. van der Worp E. Scleral lenses (are) special. Contact Lens Anterior Eye 2017: 40, 271β272.
15. Bergmanson JPG, Barnett M, Naroo SA. Scleral gas permeable lenses have come of age. Contact Lens Anterior Eye. 2016: 39: 247β248.
16. van der Worp E, Johns L, Barnett M. Scleral Lens Special Edition. Contact Lens Anterior Eye. Guest Editor. 2019; 42 (1): 1β128.
17. Barnett M. Building a Scleral Lens Practice. Contact Lens Spectrum. 2017; 32: 4β6, 8.
18. Bauer A. Scleral Lens Data: The first 150 fits. Free Paper presented at Global Specialty Lens Symposium (GSLS), Las Vegas, Nevada, USA, 2018.
19. Macedo-de-AraΓΊjo, RJ, van der Worp, E, GonzΓ‘lez-MΓ©ijome JM. Practitioner Learning Curve in Fitting Scleral Lenses in Irregular and Regular Corneas Using a Fitting Trial. BioMed Research International 2019; 2019: 1β11. DOI: https://doi.org/10.1155/2019/5737124.
20. Barnett M, Johns LK. Contemporary Scleral Lenses: Theory and Application. Bentham Science 2017. Vol. 4. DOI:10.2174/97816810856611170401.
21. Barnett M, Johns LK. Contemporary Scleral Lenses: Theory and Application // Amazon. URL: https://www.amazon.com/Contemporary-Scleral-Lenses-Ophthalmology-Developments-ebook/dp/B077JR1TCP/ [accessed 20/12/2020].
22. Fadel D. Scleral Lens Issues and Complications: Their Recognition, Etiology, and Management. URL: https://sclerallensbook.com/ [accessed 20/12/2020].
23. Barnett M, Fadel D. Clinical Guide for Scleral Lens Success. URL: https://www.scleralsuccess.com/ [accessed 20/12/2020].
24. van der Worp E. A Guide to Scleral Lens Fitting v 2.0. Oregon, Pacific University. 2015. URL: http://commons.pacificu.edu/mono/10/ [accessed 20/12/2020].
25. Barnett M, Fadel D. ΠΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²ΠΎ Π΄Π»Ρ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΎΡΠ° ΡΠΊΠ»Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π·. SLS ΠΈ AILeS. URL: http://www.ferris.edu/HTMLS/colleges/michopt/vision-research-institute/pdfs-docs/Scleral-lens-fit-scales_v2.pdf [accessed 20/12/2020].
26. Krachmer JH, Feder RS, Belin MW. Keratoconus and related noninflammatory corneal thinning disorders. Surv Ophthalmol 1984; 28 (4): 293β322.
27. Deloss KS, Fatteh NH, Hood CT. Prosthetic Replacement of the Ocular Surface Ecosystem (PROSE) scleral device compared to keratoplasty for the treatment of corneal ectasia. Am J Ophthalmol 2014; 158 (5): 974β982.
28. Ling JJ, Mian SI, Stein JD, Rahman M, Poliskey J, Woodward MA. Impact of Scleral Contact Lens Use on the Rate of Corneal Transplantation for Keratoconus. Cornea. 2020. May 2020/ Published ahead of print: https://doi.org/10.1097/ICO.0000000000002388.
29. Koppen C, Kreps EO, Anthonissen L, Van Hoey M, Dhubhghaill SN, Vermeulen L. Scleral Lenses Reduce the Need for Corneal Transplants in Severe Keratoconus. Am J Ophthalmol 2018; 185: 43β47.
30. Novack GD, Barnett M. Ocular Drug Delivery Systems Using Contact Lenses. J Ocul Pharmacol Ther. 2020; 36 (8): 595β601.
31. Kalwerisky K., Davies B., Mihora L., Czyz C.N., Foster J.A., and DeMartelaere S. Use of the Boston Ocular Surface Prosthesis in the management of severe periorbital thermal injuries: a case series of 10 patients. Ophthalmology. 2012; 119: 516β521.
32. Ciralsky, J.B., Chapman, K.O., Rosenblatt, M.I., et al. Treatment of refractory persistent corneal epithelial deΒfects: a standardized approach using continuous wear PROSE therapy. Ocul Immunol Inflamm. 2015; 23: 219β224.
33. Keating, A.M., and Jacobs, D.S. Anti-VEGF treatment of corneal neovascularization. Ocul Surf 2011; 9: 227β237.
34. Lim M, Jacobs DS., Rosenthal P, and Carrasquillo KG. The Boston Ocular Surface Prosthesis as a novel drug delivery system for bevacizumab. Semin Ophthalmol 2009; 24: 149β155.
35. Yin J, Jacobs DS. Long-term outcome of using Prosthetic Replacement of Ocular Surface Ecosystem (PROSE) as a drug delivery system for bevacizumab in the treatment of corneal neovascularization. Ocul. Surf. 2019; 17: 134β141.
36. Espandar L., Caldwell D, Watson R, Blanco-Mezquita T, Zhang S, Bunnell B. Application of adipose derived stem cells on scleral contact lens carrier in an animal model of severe acute alkaline burn. Eye Contact Lens. 2014; 40: 243β247.
37. Vance K, Miller W, and Bermangson J. Measurement of tear flow in scleral contact lens wearers. The 94th American Academy of Optometry. New Orleans, LA. 2015.
38. Tse V, Tan B, Kim YH, Zhou Y, and Lin MC. Teardynamics under scleral lenses. Contact Lens Anterior Eye. 2019; 42: 43β48.
39. McKinney A, Miller W, Leach N, Polizzi C, van der Worp E, Bergmanson J. The Cause of Midday Visual Fogging in Scleral Gas Permeable Lens Wearers. Invest Ophthalmol Vis Sci 2013: ARVO EβAbstract 5483.
40. Walker M. Scleral lenses, clearing the fog. ISITE Online J 2014. URL: http://www.netherlens.com/october_2014 [accessed 20/12/2020].
41. Postnikoff CK, Pucker AD, Laurent J, Huisingh C, McGwin G, Nichols JJ. Identification of leukocytes assoΒciated with midday fogging in the post-lens tear film of scleral contact lens wearers. Investig Ophthalmol Vis Sci 2019; 60 (1): 226β233.
42. Walker MK. Laboratory Analysis of Scleral Lens Tear Reservoir Clouding. Global Specialty Lens Symposium, Las Vegas Jan 2014.
43. Walker MK, Bergmanson JP, Miller WL, Marsack JD, Johnson LA. Complications and fitting challenges associated with scleral contact lenses: A review. Contact Lens Anterior Eye 2016; 39 (2): 88β96.
44. Walker M, Morrison S, Caroline P, et al. Laboratory analysis of scleral lens tear reservoir clouding. Poster presented at the 2014 Global Specialty Lens Symposium, Las Vegas, Jan 2014.
45. Carrasquillo KG, Lipson MJ, Ezekiel DJ, et al. ChapΒter 12 Scleral Lens Complications and Problem Solving in Barnett M, Johns LK. Contemporary scleral lenses: theory and application. United Arab Emirates: Bentham Science Publishers, 2017: 395β404.
46. Schornack MM, Fogt J, Harthan J, et al. Factors associated with patient-reported midday fogging in established scleral lens wearers. Cont Lens Anterior Eye. 2020 Mar 20. pii: S1367-0484(20)30048-5. DOI: 10.1016/j.clae.2020.03.005. [Epub ahead of print].
47. Fogt JS, Karres M, Barr JT. Changes in Symptoms of Midday Fogging with a Novel Scleral Contact Lens Filling Solution. Optom Vis Sci. 2020; published online ahead of print: https://doi.org/10.1016/j.clae.2020.03.005.
49. Arianpour A, Schuster GM, Tremblay EJ, Stamenov I, Groisman A, Legerton J, et al. Wearable telescopic contact lens. Appl Opt 2015; 54 (24): 7195β7204.
50. Schuster GM, Arianpour A, Cookson S, Zhang A, Hendrik L, OβBrien T, et al. Wink-controlled polarization-switched telescopic contact lenses. Appl Opt 2015; 54: 9597β9605.
51. Tremblay EJ, Stamenov I, Beer RD, Arianpour A, Ford JE. Switchable telescopic contact lens. Opt Express 2013; 21 (13): 15980β15986.
52. Phan C-M. Beyond 20/20 vision: the Mojo smart lens. Contact Lens Update Conference Highlight. 2020. URL: https://contactlensupdate.com/2020/02/06/beyond-20-20-vision-the-mojo-smart-lens/ [accessed 20/12/2020].
53. Tran K, Lum R, Bauer M, Sindt C, Tuan A. CharacΒteriΒzation of impression-based scleral lens movement during wear. Invest Ophthalmol Vis Sci 2020; 61: 1478.
ΠΠ²ΡΠΎΡ:
ΠΠ΅Π»ΠΈΡΡΠ° ΠΠ°ΡΠ½Π΅ΡΡ, Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΉ ΠΎΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΡ, ΠΠ°Π»ΠΈΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅Ρ (Π‘Π°ΠΊΡΠ°ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎ, Π‘Π¨Π)
ΠΠ΅ΡΠ΅Π²ΠΎΠ΄: Π. Π. ΠΠΈΡΠ°Ρ ΠΌΠ΅Π΄ΠΎΠ²Π°
ΠΠ΅ΡΠ°ΡΠ½Π°Ρ Π²Π΅ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ°ΡΡΠΈ ΠΎΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Π½Π° Π² ΠΆΡΡΠ½Π°Π»Π΅ Β«Π‘ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΠΎΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΒ» [2021. β 1 (140)].
ΠΠΎ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΠ°ΠΌ ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΆΡΡΠ½Π°Π»ΠΎΠ² ΠΈ ΠΎΡΠΎΡΠΌΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΠΊΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ°ΠΉΡΠ΅ΡΡ Π² ΠΎΡΠ΄Π΅Π» ΠΏΡΠΎΠ΄Π°ΠΆ Π Π Β«ΠΠ΅ΠΊΠΎΒ»: